Irena Laskarina Asenina
| |
| Caryca Bułgarii | |
| Okres | |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data śmierci |
ok. 1270 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
Irena Laskarina Asenina – (bułg.: Ирина Ласкарина Асенина, Irina Laskarina Asenina; gr.: Ειρήνη Δούκαινα Λασκαρίνα, Eirēnē Doukaina Laskarina) caryca bułgarska w latach 1257 – ok. 1270. Żona Konstantyna Asena Ticha. Siostra cesarza bizantyńskiego Jana IV Laskarysa.
Życie
[edytuj | edytuj kod]Irena Laskarina była córką cesarza nicejskiego Teodora Laskarysa i córki cara bułgarskiego Iwana Asena II, Heleny. W 1257 roku została wydana za możnowładcę bułgarskiego ze Skopje Konstantyna Ticha. W skomplikowanej sytuacji wewnętrznej swojego państwa Teodor Laskarys szukał, wydając Irenę za mąż, sojuszników zewnętrznych. W Bułgarii, po śmierci ostatniego z Asenowiczów w 1256 roku, rozgorzała wojna domowa, w której Konstantyn Tich wyrastał na najpoważniejszego kandydata do korony carskiej. Konstantyn Tich spokrewniony z serbskim domem panującym, niewątpliwie również widział korzyści w nawiązaniu sojuszu z Cesarstwem Nicejskim. Małżeństwo z Ireną, wnuczką Iwana Asena II, pozwalało mu wystąpić z roszczeniami do korony Asenowiczów, do której dotąd jedynym legalnym kandydatem wydawał się żonaty z córką Iwana Asena II, Mico Asen[1].
Ostatecznie Konstantyn Tich dzięki poparciu bojarów tyrnowskich został obwołany carem i Mico Asen musiał uchodzić ze stolicy, choć walki między pretendentami do władzy miały potrwać jeszcze kilka lat. W 1258 roku, po śmierci ojca Ireny, koronę cesarską włożono na głowę jej 8-letniego brata, Jana IV Laskarysa. Jednak już w następnym roku w wyniku przewrotu wojskowego władzę w cesarstwie nicejskim przejął Michał Paleolog, przyjmując tytuł współcesarza. Kiedy w trzy lata później, w 1261 roku Michał VIII Paleolog proklamował odrodzenie Cesarstwa Bizantyńskiego, a 11-letniego wówczas brata Ireny kazał oślepić i odsunął od władzy, Konstantyn Tich nadal był zajęty walką z Mico Asenem na południu Bułgarii i z Węgrami, popierającymi drugiego z kontrkandydatów do korony carskiej, na zachodzie[1].
Irena nie zapomniała krzywd doznanych przez rodzinę. Miała się stać w najbliższych latach najzaciętszą przeciwniczką nowego cesarza bizantyńskiego. To ona stała za antybizantyńskimi poczynaniami męża, który po umocnieniu swej władzy, w 1262 roku najechał ziemie cesarstwa, a w 1264 roku, na czele połączonych wojsk bułgarsko-tatarskich spustoszył Trację, czego Michał VIII omal nie przypłacił życiem. Wojna pomiędzy Bułgarią a Bizancjum rozpoczęta w 1262 roku miała toczyć się do 1268 roku[1].
W 1268 roku pomiędzy Bułgarią a Bizancjum został zawarty pokój. Irena umarła w tym mniej więcej czasie, najpóźniej w 1270 roku[2].
Związki rodzinne
[edytuj | edytuj kod]| Wasyli Watatzes ? | |||||||||||||
| Jan III Watatzes | |||||||||||||
| ? | |||||||||||||
| Teodor II Laskarys | |||||||||||||
| Teodor I Laskarys | |||||||||||||
| Irena Laskarina | |||||||||||||
| Anna Komnena Angelina | |||||||||||||
| Irena Laskarina Asenina | |||||||||||||
| Asen I | |||||||||||||
| Iwan Asen II | |||||||||||||
| Helena - Eugenia | |||||||||||||
| Helena Asenina | |||||||||||||
| Andrzej II | |||||||||||||
| Anna Maria węgierska | |||||||||||||
| Gertruda z Meran | |||||||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 98-99. G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 433. Steven Runciman: Nieszpory sycylijskie. s. 177 i 189.
- ↑ Chronologia wydarzeń tego okresu nie jest pewna. Ponieważ w 1268 roku zawarto pokój pomiędzy Bułgarią a Bizancjum, może to oznaczać, że Irena w tym czasie już nie żyła. Na 1268 rok, a najpóźniej na 1269 datuje jej śmierć T. Wasilewski, który przyjmuje, że 1269 roku nastąpił ślub siostrzenicy Michała VIII, Marii z owdowiałym Konstantynem Tichem (Historia Bułgarii, s. 98). Georg Ostrogorski przyjmuje, że śmierć Ireny nastąpiła w 1270 roku i że dopiero w 1270 roku miał miejsce ślub Konstantyna Ticha z Marią Kantakuzeną (Dzieje Bizancjum, s. 430). Z kolei S. Runciman ślub cara umieszcza w 1272 roku, co pokazuje jak bardzo płynne są ustalenia chronologiczne dotyczące tego okresu (Nieszpory sycylijskie, s. 161).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- T. Wasilewski: Historia Bułgarii. Wrocław: Ossolineum, 1988, s. 98-100. ISBN 83-04-02466-7.
- G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 430-433. ISBN 978-83-01-15268-0.
- W. Giuzelew: Bułgarskie średniowiecze. W: Bułgaria. Zarys dziejów. I. Dymitrow (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1986, s. 91-92. ISBN 83-05-11583-6.
- Steven Runciman: Nieszpory sycylijskie. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1997, s. 161 i 197. ISBN 83-7132-116-3.